مراکز و آزمایشگاه‌های دانشکده
دانشکده فیزیک
دانشکده فیزیک
دکتر سیف‌اله رسولی و تیم پژوهشی او به‌صورت فعال در حوزه‌های نظری و تجربی اپتیک فعالیت دارند و به مطالعه جنبه‌های بنیادی و کاربردی پدیده‌های موجی می‌پردازند. پژوهش‌های آنها طیف گسترده‌ای از موضوعات را شامل می‌شود، از جمله پراش و اپتیک فوریه، تداخل‌سنجی و تکنیک ماره، پرتوهای غیر پراشی و اپتیک تکینگی، و همچنین عدسی‌های حرارتی. علاوه بر این حوزه‌های اصلی، این گروه در زمینه‌های میان‌رشته‌ای مانند روان‌فیزیک، دینامیک سیالات، تلاطم جوی، سنجش عمق نوری جو، مطالعه رانش زمین، زلزله‌سنجی، و تحلیل ارتعاشی سازه‌های بزرگ نیز مشارکت‌های جدی داشته است.
گروه اندازه‌گیری نوری در زمینه توسعه روش‌های پیشرفته سنجش پارامترهای فیزیکی با استفاده از باریکه‌های نوری فعالیت می‌کند. در این گروه با تکیه بر ویژگی‌های منحصربه‌فرد نور، مانند غیرتماسی بودن، غیرمخرب بودن، دقت بالا و قابلیت اندازه‌گیری از راه دور، به تحقیق و توسعه کاربردهای نوری در اندازه‌گیری در علوم، صنعت و پزشکی پرداخته می‌شود. تمرکز این گروه بر طراحی روش‌های نوین برای اندازه‌گیری دقیق و سنجش کیفیت است و برای این منظور از تصویربرداری نوری، تداخل‌سنجی، طیف‌سنجی و پراش‌سنجی بهره می‌برد. پروژه‌های تحقیقاتی این گروه، شامل پروژه‌های گذشته و جاری در حوزه‌هایی مانند تصویربرداری همدوسی نوری (OCT)، میکروسکوپی با نور ساختاریافته (SIM)، تداخل‌سنجی سفید (WLI) و توسعه تکنیک‌های جدید برای بهبود وضوح و دقت اندازه‌گیری‌های نوری بر اساس استفاده باریکه‌های ساختاریافته (SLM) است. مأموریت این گروه ارتقای فناوری‌های سنجش نوری و ارائه راهکارهای نوآورانه برای کاربردهای علمی و صنعتی است.
این آزمایشگاه در دو حوزه اصلی فعالیت می‌کند: «تولید، مطالعه و کاربرد باریکه‌های نوری ساختاریافته» و «توسعه روش‌های میکروسکوپی و تصویربرداری سه‌بعدی». علاوه بر پژوهش‌های تجربی، مطالعات نظری و عددی نیز در هر دو حوزه انجام می‌شود. همچنین، این گروه در زمینه اپتیک غیرخطی فراسریع نیز فعال است. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های تجربی گروه، بر توسعه روش‌های تصویربرداری سه‌بعدی متمرکز است که شامل روش‌هایی مانند میکروسکوپی فلورسانی لایه نوری و میکروسکوپی فلورسانی کانفوکال می‌شود. از سوی دیگر، در حوزه مطالعات تحلیلی و عددی، تمرکز اصلی بر فیزیک و کاربرد اپتیک غیرخطی فراسریع، رشته‌شدگی پالس‌های فمتوثانیه و تولید و انتشار امواج تراهرتز است.
فعالیت پژوهشی این آزمایشگاه در راستای مفاهیم مختلفی مانند دستورزی‌های میکرومتری در زیر میکروسکوپ است که عمدتاً با دو تکنیک انبرک نوری و انبرک صوتی انجام می‌شود. این آزمایشگاه مجهز به دو چیدمان تله‌اندازی نوری تک باریکه‌ای و دوباریکه‌ای با امکان اندازه‌گیری نیروهایی از مرتبه پیکونیوتن است. یکی دیگر از تکنیک‌های مورد بررسی و استفاده در این آزمایشگاه، تکنیک تله‌اندازی ذرات میکرومتری با کمک امواج ایستاده آکوستیک است. چند مورد از عناوین پژوهشی این آزمایشگاه عبارت‌اند از: ۱- بهینه‌سازی تله‌اندازی صوتی ذرات میکرومتری ۲- مطالعه‌ی تجربی در زمینه ماده‌ی نرم و فیزیک زیستی مانند بررسی فیزیک در نزدیکی مرز نرم، بررسی خواص ویسکوالاستیک و بررسی تجربی دینامیک میکروشُناگرها در شرایط فیزیکی مختلف و بررسی مکانیک سلول‌های زیستی ۳- روش‌های نوین میکروسکوپی نوری ۴- بررسی نظری و تجربی استفاده از باریکه‌های مختلف برای بهینه‌سازی تله‌اندازی نوری
آزمایشگاه پلاسمونیک در دانشگاه تحصیلات تکمیلی در علوم پایه (IASBS) در سال ۱۳۹۷ توسط دکتر جعفر مصطفوی امجد تأسیس شد. در این آزمایشگاه تحقیقاتی بر روی طیف گسترده‌ای از زمینه‌های اساسی و کاربردی در تشدید پلاسمون سطحی (SPR) از جمله طراحی و ساخت حسگرهای SPR و بهینه سازی شدت و حساسیت فاز سنسورهای SPR انجام شده است. ادغام بین آزمایش‌ها، محاسبات و نظریه ها از ویژگی های مهم این تحقیقات است. از ابزارهای تجربی، نظری و شبیه‌سازی برای به دست آوردن درک اساسی از خواص نوری و الکترونیکی نانوذرات و نانولایه‌های فلزی پلاسمونیک برای کاربرد در حسگرهای SPR استفاده شده‌اند.
پژوهش‌های این آزمایشگاه بر روش‌های مختلف تصویربرداری و آشکارسازی سه‌بعدی و زمان-واقعی متمرکزند.
اکنون روش‌های تصویربرداری تمام‌نگاری دیجیتالی، جامع، پلاریمتری، فراطیفی، لک‌وپیس،
و روش‌های آشکارسازی لک‌وپیس و پراش‌سنجی، از جمله زمینه‌های فعال هستند و در چهار محور دنبال می‌شوند:
۱)بهبود روش‌های مختلف تصویربرداری و آشکارسازی، مانند روش‌های ابرتفکیک، و پیشنهاد روش‌های جدید
۲)ترکیب هم‌افزای روش‌ها باهم، و با تله‌اندازی نوری و صوتی برای بررسی نمونه‌های بی‌حرکت نگه‌داشته شده
۳) کاربردهای روش‌های توسعه‌یافته در آزمایشگاه در زمینه‌های مواد نرم و زیستی، شاره‌ها، مهندسی مکانیک و مواد، …
۴)ارائه برخی از روش‌های توسعه‌یافته به صورت محصول تجاری
در این آزمایشگاه همچنین به بررسی پدیده‌شناختی مسائل مختلف به ویژه در شاره‌ها و مواد نرم علاقه‌مندیم، مانند
رفتار جمعی ذرات، مواد پویا، مدارات اپتوفلوئیدیکی، مرز بین دو شاره، میکرورئولوژی و ….
در آزمایشگاه مواد الکترونیک امیراعلم، ما عمدتاً بر مواد نوظهور تمرکز می کنیم که پتانسیل ساخت دستگاه های الکترونیکی متنوع را دارند. مواد جدید را می توان از محلول فرآوری کرد که ما را قادر می سازد قطعات الکترونیک قابلیت ساخت به صورت چاپ داشته و انعطاف پذیر و در نتیجه پوشیدنی باشند. عملکرد الکترونیکی آنها از دینامیک الکترون در این مواد ناشی می شود و بر تمام فرآیندهای فیزیکی در این مواد الکترونیکی حاکم است. بنابراین، هدف گروه ما مطالعه مواد الکترونیکی نوظهور و خواص انتقال الکترون آنها در قالب دستگاه‌های الکترونیکی است. با دانستن رفتار الکترون ها و عملکرد مواد، می توان از آنها به عنوان بخشی از وسایل الکترونیکی مانند فتوولتائیک، دیودهای نورتاب، ابرخازن ها، ترانزیستورها، ممریستورها و غیره استفاده کرد.
این آزمایشگاه، شامل یک دستگاه اسپاترینگ سه کاتده و تبخیر حرارتی DST3-T است. دستگاه قابلیت لایه‌نشانی به روش تبخیر حرارتی (Thermal Evaporation Deposition) و لایه نشانی به روش اسپاترینگ (کندوپاش ) را دارد. این دستگاه آزمایشگاه، دارای یک دستگاه اسپاترینگ سه کاتده و تبخیر حرارتی DST3-T است. این دستگاه قابلیت لایه‌نشانی به روش تبخیر حرارتی (Thermal Evaporation Deposition) و لایه نشانی به روش اسپاترینگ (کندوپاش) را دارد. این دستگاه مجهز به سه کاتد مگنترون آبگرد دو اینچی برای انجام لایه نشانی به روش اسپاترینگ (کندوپاش ) و یک سامانه تبخیر حرارتی برای انجام لایه نشانی به روش تبخیر حرارتی بوده و با دارا بودن منابع تغذیه RF و DC، قادر به لایه نشانی گروه وسیعی از مواد شامل فلزات (اکسیدی و غیر اکسیدی)، نیمه هادی‌ها و سرامیک‌ها می‌باشد. دستگاه، ساخت ایران، شرکت پوشش‌های نانوساختار است.
این آزمایشگاه، دارای یک دستگاه طیف‌سنج ( فرابنفش - مرئی - مادون قرمز نزدیک) (spectrophotometer) (UV-VI-NIR) با قابلیت تغییر و تعویض چیدمان‌های مختلف است. بازه طول موجی دستگاه، منحصربفرد بوده و امکان طیف‌سنجی از ۱۷۵ نانومتر تا ۳۳۰۰ نانومتر را میسر کرده است. این دستگاه قابلیت اندازه‌گیری طیف جذبی و عبوری مایعات و جامدات، طیف پراکندگی بازتابی نمونه‌های پودری (Diffuse Reflectance Accessory)، طیف بازتابی نمونه‌هایی با بازتاب آینه‌ای (Absolute Specular Reflectance Accessory) و طیف بازتابی در زوایای ۲۰ تا ۷۰ درجه (Variable Angle Specular Reflectance Accessory) را داراست. همچنین مجهز به روزنه متغیر (Rear Beam Attenuator ) نیز هست. دستگاه، ساخت آمریکا، شرکت Varian (مدل cary5e) است.
این آزمایشگاه، دارای یک میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) (Atomic Force Microscope) است که جهت تصویربرداری و تعیین مشخصات نمونه ها در مقیاس نانو کاربرد دارد. این دستگاه با استفاده از یک پراب نوک تیز سطح نمونه را اسکن کرده و در حین عملیات روبش، تابش نور لیزر به پشت کانتیلور و انعکاس بازتابش بر روی یک فوتودایود منجر به تشکیل تصویر از سطح نمونه میگردد. این میکروسکوپ برای تصویربرداری توپوگرافی از سطوح نمونه های مختلف در علوم فیزیک، شیمی، زیست شناسی و ... در مقیاس نانومتری به کار می‌رود. دستگاه، ساخت، شرکت آراپژوهش (مدل Brisk) است.
طراحی شده توسط مرکز کامپیوتر دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان